تخریب ساختمان
روش های تخریب ساختمان
تخریب ساختمان ها به عنوان اولین مرحله از ساخت و ساز میباشد که میتواند اثرات متعددی بر محیط شهری و شهروندان داشته باشد، از این رو از اهمیت فراوانی برخوردار است. تخریب ساختمان میتواند به افراد و دارایی های عمومی و خصوصی آسیب برساند و سلامت افراد مرتبط با پروژه را به مخاطره بیاندازد و محیط پیرامونی همسایگان مجاور نیز آسیب ببینند.
روش های تخریب ممکن است در یک محدوده بین یک انفجار ویرانگر تا تخریبی محتاطانه و با دقت و بصورت قطعه به قطعه را شامل شود، ولی در یک شهر شلوغ هر روشی که برای تخریب به کار گرفته میشود باید برای کارگران تخریب و ساختمان های اطراف از نظر ایمنی مطمئن باشد.
روش های تخریب ممکن است در یک محدوده بین یک انفجار ویرانگر تا تخریبی محتاطانه و با دقت و بصورت قطعه به قطعه را شامل شود، ولی در یک شهر شلوغ هر روشی که برای تخریب به کار گرفته میشود باید برای کارگران تخریب و ساختمان های اطراف از نظر ایمنی مطمئن باشد.
عملیات مقدماتی که قبل از تخریب باید انجام شود:
قبل از مجوز شروع کار برای عملیات های تخریب ساختمان، بررسی های مهندسی توسط شخص ذی صلاح برای تعیین شرایط کف ها، دیوارها، چارچوب ها و اسکلت و امکان خراب شدن بدون برنامه بخش های ساختمان صورت گیرد. ساختمان مجاور ساختمانی که باید تخریب شود باید بررسی گردد. کارفرما باید گواهی یا مجوز مکتوب برای عملیات های تخریب داشته باشد.
موارد ضروری در تخریب ساختمان
- در قرارداد تخریب علاوه بر تمام ماده های قرارداد، ساختمان باید توسط مجری پروژه در زمینه حوادث و سوانح پیش بینی نشده بیمه شود و نیز جهت جلوگیری از آلودگی صوتی و زیست محیطی، یک محدودیت زمانی جهت انجام کار باید در نظر گرفته شود.
- در صورتی که ساختمان مورد تخریب دارای برق گیر باشد، باید ابتدا برقگیر از ساختمان جدا شود و در صورتی که لازم باشد در نزدیکترین فاصله میتوانیم نصب کنیم و برای کارکرد مجدد آماده کنیم.
- در عملیات تخریب باید از کارگران با تجربه استفاده کنیم و اشخاص ذی صلاح بر کار آن ها باید نظارت داشته باشند.
- سایر افراد از جمله رانندگان و متصدیان ماشین آلات و تجهیزات مربوطه باید تجربه کافی در کار تخریب را داشته باشند و زیر نظر اشخاص ذی صلاح انجام وظیفه نمایند.
- مصالح و ضایعات ناشی از تخریب نباید روی کف طبقات به صورتی انباشته گردند که از ظرفیت باربری مجاز کف طبقه مربوطه تجاوز کند، لذا باید در نظر داشت که از انبار شدن مصالح و ضایعات روی سقف ها جلوگیری کرد.
- باید از وارد شدن فشار های افقی ناشی از انباشته شدن مصالح بر جداره دیوار ها جلوگیری شود.
- مصالح و ضایعات ناشی از تخریب نباید برای ساختمان های مجاور و معابر عمومی اختلال ایجاد کنند. این مصالح باید در فواصل زمانی مناسب بارگیری شوند و به محل های مجاز حمل گردند.
انواع روش های تخریب ساختمان
1.استفاده از ماشین آلات تخریب بازو بلند
یکی از روش های تخریب ساختمان استفاده از ماشین آلات تخریب بازو بلند می باشد. در این روش با اضافه کردن بازو های هیدرولیکی بلند که به همین منظور طراحی و ساخته شده است، سعی می شود علاوه بر کاهش خطرات احتمالی و استفاده از نیروی انسانی، در زمان تخریب اختلالی ایجاد نکند.
2.استفاده از نیروهای کاربردی کشیدن/ هل دادن
در این روش ابتدا اجزای متصل به هم سازه جدا میشوند. این عمل به بخش باقیمانده سازه این امکان را می دهد که با استفاده از تجهیزات کشیدن/ هل دادن پایین کشیده شوند؛ این تجهیزات به طور مثال میتواند شامل جک های مکانیکی جرثقیل، قرقره، بازو های فشاری و بلوک های قدرتی –مکانیکی باشد. ممکن است تخریب به وسیله کشیدن/ هل دادن توسط یک بیل مکانیکی و سیم فولادی سنگین نیز صورت گیرد.
3.روش فروپاشی عمدی
تخریب به شیوه فروپاشی عمدی شامل برداشتن سیستماتیک یا ضعیف کردن عناصر کلیدی سازه برای اعمال تخریب به سازه مورد نظر میباشد.
4.استفاده از گوی تخریب کننده
هنگامی که ساختمان های مورد نظر از 5 طبقه بیشتر باشند و همینطور بسته به موقعیت پروژه علاوه بر بیل های مکانیکی و بولدوزر، از گوی فولادی استفاده میکنند. استفاده از روش گوی تخریب کننده، به یک جرثقیل مجهز به گوی فولادی نیازمند میباشد.5.انفجار
این نوع تخریب برای تخریب سازه های مرتفع, سوله ها, پل ها, سیلوها و دیگر سازه ها استفاده میشود. به منظور اطمینان از نحوه تخریب پس از انفجار, با استفاده از یک نرم افزار آنالیزی بر روی سازه انجام میدهند تا انهدام آن را پیش بینی کنند. طبق آنالیز انجام شده مواد منفجره در مکان های پیش بینی شده قرار داده شده و تخریب صورت میگیرد. یکی از معایبی که این نوع تخریب دارد خطرناک بودن مواد منفجره است که احتمال دارد مواد خوب عمل نکنند و یا ممکن است انهدام ناقص ساختمان انجام شود. در انجام این روش اگر فاصله ی سازه تا ساختمان های مجاور کم باشد ساختمان های اطراف موقتا باید تخلیه شوند تا عملیات تخریب صورت گیرد.
6.تخریب ساختمان با روش بالا به پایین (دستی)
در توضیح چگونگی این روش باید گفت که این روش قدیمی ترین روش تخریب ساختمان بوده و از سقف بالاترین طبقه شروع شده و تا کف زمین ادامه پیدا می کند. ترتیب تخریب ساختمان ممکن است با توجه به شرایط محل پروژه مورد نظر و نوع سازه متفاوت باشد. روش دستی برای لوکیشن های تنگ و یا در جاهایی که احتمال صدمه و آسیب به ساختمان های مجاور بالاست گزینه بسیار مناسبی میباشد.
7.روش تخریب بالا به پایین (مکانیکی)
توالی مراحل تخریب توسط ماشین آلات عموماً مانند روش دستی بالا به پایین بوده با این تفاوت که اکثر کارهای تخریب توسط تجهیزات مکانیکی انجام می گرد. تخریب به این روش با بالا بردن ماشین آلات مکانیکی از روی بالاترین طبقه ساختمان آغاز میشود.
مراحل تخریب بالا به پایین ساختمان
مراحل تخریب یک سازه باید بر اساس شرایط واقعی کارگاه، محدودیت ها، جانمایی ساختمان، جانمایی سازه ها و ساخت آن تعیین میشود. به طور کامل باید مراحل زیر طی شود:
الف- کلیه سازه های پیش آمده، سایبان ها، ایوان ها و بخش های متصل به دیوارهای خارجی باید ابتدا و پیش از تخریب ساختمان اصلی و سازه های داخلی آن تخریب شود.
ب- در حین تخریب سازه کف کلیه اتاق های تاسیسات آسانسور و مخازن آب در ارتفاع، باید به ترتیب از بالا به پایین نسبت به سقف مورد نظر تخریب گردند.
پ- تخریب دال های کف را باید از دهانه میانی آغاز کرده و به سمت تیرهای تکیه گاه ادامه داد.
ت- تیرهای کف سازه باید به ترتیب زیر تخریب شوند:
1. تیرهای جلو آمده (یک سر گیردار یا کنسول ها)
2. تیرهای ثانویه
3. تیرهای اصلی
ث- ستون ها را باید بعد از از بین بردن تیر های بالایی برداشت.
الف- کلیه سازه های پیش آمده، سایبان ها، ایوان ها و بخش های متصل به دیوارهای خارجی باید ابتدا و پیش از تخریب ساختمان اصلی و سازه های داخلی آن تخریب شود.
ب- در حین تخریب سازه کف کلیه اتاق های تاسیسات آسانسور و مخازن آب در ارتفاع، باید به ترتیب از بالا به پایین نسبت به سقف مورد نظر تخریب گردند.
پ- تخریب دال های کف را باید از دهانه میانی آغاز کرده و به سمت تیرهای تکیه گاه ادامه داد.
ت- تیرهای کف سازه باید به ترتیب زیر تخریب شوند:
1. تیرهای جلو آمده (یک سر گیردار یا کنسول ها)
2. تیرهای ثانویه
3. تیرهای اصلی
ث- ستون ها را باید بعد از از بین بردن تیر های بالایی برداشت.
برخی از تعاریف کلید واژه ها در تخریب ساختمان
ایمنی تخریب:
ایجاد تدابیر لازم ایمنی به هنگام تخریب جهت به حداقل رساندن حوادث و سوانح را ایمنی تخریب میگویند.
ابزارآلات تخریب ساختمان:
ابزار آلاتی را که به هنگام تخریب مورد استفاده قرار میدهیم، ابزارآلات تخریب می گویند. که این ابزار آلات میتواند شامل موارد زیر باشد:
بیل، کلنگ، فرغون و تیشه دوسر، کلنگ یک سر، پتک، قلم، دیلم، سنگ فرز، دریل، ضربه زن برقی، دستگاه برش آهن آلات با گاز اکسیژن، شیلنگ آب، بشکه زیر پایی، تخته الوار زیرپایی، داربست فلزی، طناب و قرقره، بالابر
بیل، کلنگ، فرغون و تیشه دوسر، کلنگ یک سر، پتک، قلم، دیلم، سنگ فرز، دریل، ضربه زن برقی، دستگاه برش آهن آلات با گاز اکسیژن، شیلنگ آب، بشکه زیر پایی، تخته الوار زیرپایی، داربست فلزی، طناب و قرقره، بالابر
وسایل ایمنی در تخریب:
این وسایل میتواند شامل موارد زیر باشد:
کپسول آتش نشانی، کمربندایمنی، دستکش ایمنی، کفش ایمنی، کلاه ایمنی، عینک ایمنی، لباس کار مناسب تخریب، نردبان دو طرفه استاندارد، داربست فلزی، نرده بان یک طرفه بلند و کوتاه
کپسول آتش نشانی، کمربندایمنی، دستکش ایمنی، کفش ایمنی، کلاه ایمنی، عینک ایمنی، لباس کار مناسب تخریب، نردبان دو طرفه استاندارد، داربست فلزی، نرده بان یک طرفه بلند و کوتاه
ماشین آلات تخریب:
به ماشین آلاتی که جهت تخریب ساختمان های فرسوده مورد استفاده قرار می گیرند ماشین آلات تخریب ساختمان نامیده می شوند.موادی از آئین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی
ماده 198: عملیات تخریب باید از بالاترین قسمت یا طبقه شروع و به پایین‌ترین قسمت یا طبقه ختم گردد، مگر در موارد خاصی که تخریب به طور یک جا و استفاده از مواد منفجره در فونداسیون و از راه دور با رعایت کلیه احتیاطات و مقررات ایمنی مربوطه و کسب مجوزهای لازم انجام و یا از طریق کشیدن با کابل و واژگون کردن و یا از طریق ضربه زدن با وزنه‌های در حال نوسان انجام شود.
ماده 202 : از تخریب قسمت‌هایی از ساختمان که باعث تخریب و ریزش ناگهانی قسمت‌های دیگر ساختمان گردد باید جلوگیری شود.
ماده 192: قبل از اینکه عملیات تخریب را اغاز کنیم باید ساختمانی را که تخریب شود بررسی کنیم و در صورت وجود قسمت های خطرناک و قابل ریزش، اقدامات احتیاطی شامل نصب شمع، سپر و حایل و ستون‌های موقتی جهت مهار آن قسمت‌ها صورت گیرد.
ماده 202 : از تخریب قسمت‌هایی از ساختمان که باعث تخریب و ریزش ناگهانی قسمت‌های دیگر ساختمان گردد باید جلوگیری شود.
ماده 192: قبل از اینکه عملیات تخریب را اغاز کنیم باید ساختمانی را که تخریب شود بررسی کنیم و در صورت وجود قسمت های خطرناک و قابل ریزش، اقدامات احتیاطی شامل نصب شمع، سپر و حایل و ستون‌های موقتی جهت مهار آن قسمت‌ها صورت گیرد.
تاریخ انتشار: ۱۳۹۸/۱۰/۱۶